SZD-54-2 Perkoz
Szybowce od 1945 > Aktualnie produkowane
Oblatany 02.04.2007
Rozpiętość skrzydeł: 17,50 m / 20,0 m
Powierzchnia nośna: 16,36 m² / 17,30 m²
Wydłużenie: 18,7 / 23,135
Profil płata: NN-8
Długość kadłuba: 8,44 m
Wysokość: 2,05 m
Masa pustego szybowca: 375 (+10) kg / 380 (+10) kg
Maksymalna masa w locie: 615* / 590** kg
Maksymalne obciążenie powierzchni: 37,6 kg/m² / 35,5 kg/m²
Pądkość dopuszczalna Vne: 244 / 269* km/h
Dopuszczalne przeciążenia kat. akro :+7 / -5 g
Dopuszczalne przeciążenia kat. użytkowa :+5,3 / -2,65 g
Prędkość minimalna - werjsja 17,5 m: przy 487 kg 68 km/h; przy 615 kg 80 km/h
Prędkość minimalna - werjsja 20 m: przy 615 kg 77 km/h
Opadanie minimalne: przy 82 km/h 0,66 m/s
Doskonałość: przy 109 km/h 37
*: masa w kategorii użytkowej
**: masa w akategorii akrobacyjnej
 |
| Foto: Allstar PZL Glider z podzękowaniam dla Pana Michała Ombacha |
SZD-54-2 Perkoz SZD-45 Perkoz, jako jedna z ostatnich konstrukcji opracowywanych przes "stare" SZD, korzystała z ogromnego zasobu doświadczenia konstrkuktorów a także technologów. Technika wykonwania szybowców w laminatcie była już dobrze opanowana, a założenia aerodynamiczne, ale i także ergonomczne pozwalały na utrzymywanie się w awangardzie światowych producentów szybowców. Prototyp SZD-54 został oblatany jeszcze w SZD i to pozwoliło na dokonanie oceny konstrukcji. Ta wypadła bardzo wysoko. Niemniej jednak już drugi prototyp został znacząco zmodyfikowany. Szybowiec był budowany częściowo (kadłub i ster wysokości) w Jeżowie Sudeckim, skrzydła we Wrocławiu a resztę wykonano w PZL Bielsko. Prototyp szybowca został przetestowany dodatkowo przez kilku instruktorów z pobliskiego Żaru, co pozwoliło dodatkowo zebrać sporo uwag i propozycji dokonania poprawek. Niestety, w czasie trwania testów drugiego prototypu, po wykonaniu kilkudziesięciu godzin prób, SZD został zamknięty i wydawało się że historia tego obiecującego szybowca została zakończona. Na szczęście w 2002 roku firma Allstar z Bielska przejęła ten projekt. Drugi prototyp został ponownie przeanalizowany i ponownie poprawiony. Zmiany dotyczyły głównie usztywnienia belki ogonowej, zmieniono geometrię płatów, dodano możliwość zwiększania rozpiętości do 20 m oraz zastosowano winglety. Poprawki, poza wieloma drobiazgami dotyczyły też hamulców aerodynamicznych i koła podwozia. Wszystko to, zoptymalizowało bąź co bądź znakomity już szybowiec. Oblot drugiego prototypu SP-8013 został dokonany przez M. Stajewskiego 2. kwietnia 2007. Zlikwidowano też jeszcze ostatnią "bolączkę" którą była zbyt mała ładowność kabiny. A obecne Perkozy (po zmianie) robione są na większa masę do startu w kat. U na 615 kg MTOW). Tym samym pozmieniały się nico parametry takie jak obiążenie powierzchni czy prędkości. W danych technicznych są zapisane aktualne wartości (na styczeń 2020).
Szybowiec ten następnie demonstrowano na licznych wystawach i targach gdzie sptykał się z ogromną sympatią potencjalnych użytkowników. Jednocześnie trwały prace certyfikacyjne. Producentowi udało się wykonać szpagat pomiędzy znakomitymi własnściami akrobacyjnymi i drugim biegunem, na którym znajduje się nauka latania a pomiędzy jeszcze wyczynowe latanie sportowe. Z moich informacji wynika, że w planach jest też zmotoryzowanie tego szybowca, co uniezależni go od konieczności holowania lub startu za wyciągarką. To zwiększyło by znacznie, jego już ogromną uniwersalność.
Opis szybowca z instrukcji użytkowania w locie
SZD-54-2 „Perkoz” jest dwumiejscowym szybowcem przeznaczonym do szkolenia podstawowego i treningu, wliczając akrobację podstawową i pełną oraz loty chmurowe w zakresie dozwolonym przez obowiązujące przepisy. Szybowiec wykonany jest zasadniczo z kompozytów szklano-epoksydowych, a także węglowo-epoksydowych (wymienne końcówki skrzydeł, rama osłony kabiny, ster kierunku).
Kadłub konstrukcji skorupowej, wykonany integralnie ze statecznikiem pionowym. Kabina w układzie tandem osłonięta jednoczęściową osłoną otwieraną na prawą stronę. Urządzenie zrzutu awaryjnego znajduje się na ramie osłony kabiny z prawej strony. Osłona jest wyposażona w hak Rögera. Pozycja pilotów siedząca. Oparcie przednie nieregulowane. Tylna miska siedzeniowa przestawiana na ziemi (regulacja wysokości i odległości od pedałów). Pedały przednie przestawialne w locie, tylne - stałe. Na obu siedzeniach przewidziano dodatkowe poduszki plecowe, nie mocowane do oparcia, stosowane dla wygody pilotów o mniejszym wzroście. Oba miejsca wyposażone są w pięcioczęściowe pasy bezpieczeństwa, plus opcjonalnie drugie pasy brzuszne.
Podwozie stałe, jednotorowe. Koło główne amortyzowane, wyposażone w hamulec hydrauliczny. Koła przednie i tylne nieamortyzowane i niehamowane.
Skrzydła szybowca dwudzielne, o obrysie trapezowym z wymiennymi końcówkami: płaskimi (kategoria U i A), wingletami (tylko kategoria U) lub długimi z wingletami (zwiększającymi rozpiętość do 20 m, tylko kategoria U). Profil laminarny NN-8. Pokrycie przekładkowe laminat-pianka-laminat. Pasy dźwigara z kompozytu zbrojonego rowingiem szklanym. Hamulce aerodynamiczne dwupłytowe, wysuwane tylko z górnej powierzchni skrzydeł. Lotki na skrzydłach o głębokości 20 % cięciwy, o konstrukcji przekładkowej. Lotki końcówki długiej o stałej cięciwie.
Usterzenie klasyczne, z nieznacznie przesuniętym do tyłu statecznikiem poziomym. Konstrukcja stateczników przekładkowa. Ster wysokości przekładkowy, wyważony masowo. Ster kierunku kompozytowy, przekładkowy szklano-węglowy, z wyważeniem rogowym - masowym i aerodynamicznym. W stateczniku pionowym zabudowana jest antena przeznaczona dla radiostacji pokładowej.
Oprzyrządowanie. Tablice przyrządów znajdują się przed przednim oraz przed tylnym (opcjonalnie) siedzeniem. Skuteczna wentylacja kabiny zapewniona jest poprzez nosowy chwyt powietrza z regulowaną przepustnicą oraz okienka boczne z odchylanymi wywietrznikami.
Sterowanie. Układy sterowania sterem wysokości, lotkami i hamulcem aerodynamicznym - popychaczowe. Układ sterowania sterem kierunku mieszany: linkowo-popychaczowy. Układ sterowania wyważeniem podłużnym - typu sprężynowego. Układ sterowania zaczepem holowniczym - linkowy. Układ sterowania hamulcem koła - bowdenowy.
 |
| Rys.: Allstar PZL Glider z podzękowaniam dla Pana Michała Ombacha |
Rys.: Roman Kiełpikowski