SZD-48M Brawo - PiotrP

Piotr - mój imiennik był prawdziwą kopalnią wiedzy z której i ja często czerpałem. Piotr zdążył opracować na swojej stronie internetowej  kilka polskich szybowców. By te opracowania nie znikły jak zniknie jego strona, postanowiłem je skopiować na swoje strony. Jestem pewien, że to by było i w Jego intencji oraz by jego praca nie poszła na marne...

W roku 1984 rozpoczęto prace nad modyfikacją Jantara Standard 3 z myślą o starcie polskich zawodników w XIX szybowcowych Mistrzostwach Świata we włoskim Rieti. Przeprowadzony przez ekipę Aeroklubu PRL rekonesans pozwalał wysnuć wniosek, że w czasie mistrzostw można spodziewać się raczej słabych warunków termicznych i w tym kierunku poszły przygotowania tak zawodników jak i sprzętu. Konstruktorem prowadzącym zespołu modyfikującego Jantara Standard 3 został Stanisław Zientek, startujący później w tych właśnie mistrzostwach. Modyfikacja miała na celu przede wszystkim "odchudzenie" masy własnej, poprawę właściwości pilotażowych w krążeniu, poprawienie komfortu kabiny. Najważniejsze zmiany konstrukcyjne obejmowały w skrzydłach: modyfikację profilu na krawędzi spływu oraz kształtu końcówki, likwidację hamulców aerodynamicznych na dolnej powierzchni skrzydeł, skrócenie lotki w części zewnętrznej, zwiększenie wzniosu z 1,5° do 3°, zmniejszenie pojemności zbiorników balastowych ze 150 do 130 kilogramów ze zmianą systemu odpowietrzającego. Zmiany w kadłubie objęły dodanie w stateczniku kierunku zbiornika na balast o masie 7 kg, zabudowy dodatkowych dajników: ciśnienia całkowitego w natarciu statecznika kierunku i statycznego na belce ogonowej, likwidację zaczepu holowniczego pod tablicą przyrządów i przeniesienie go na goleń podwozia, cofnięcie tablicy przyrządów, pedałów i siedzenia pilota ze zmianą oparcia plecowego na stałe, umieszczone bezpośrednio na przegrodzie kadłuba, dodanie dźwiękochłonnej przegrody będącej jednocześnie zagłówkiem i wykonanie futrzanej tapicerki kabiny. Uszczelniono wszystkie szczeliny i przepusty (lotki, usterzenie, komora podwozia, napędy, kabina. Zmieniono także obrys steru kierunku na taki jak w Jantarze Std 2. Zbudowano trzy egzemplarze szybowca SP-3333 (nr fabr. B-1508), SP-3334 (B-1509), SP-3335 (B-1510). Modyfikacje pozwoliły na uzyskanie masy o ok. 35 kg mniejszej niż w seryjnym Jantarze Std 3, w opinii pilotów szybowiec jest bardzo przyjemny i poprawny pilotażowo, przy czym w porównaniu do Jantara Std 3 prędkość krążenia zmniejszyła się o ok. 10 km/h. Zmniejszenie obciążenia powierzchni (związanie z powiększeniem powierzchni nośnej o 0,26 m i zmniejszeniem masy własnej) pogorszyło własności szybowca na prędkościach powyżej 150 km/h. Po nieudanym starcie w XIX Mistrzostwach Świata w Rieti polscy zawodnicy latający na Brawach stwierdzili że szybowiec jest od Jantara Std 3 o ok. 10% lepszy na małych prędkościach i o 20% gorszy na dużych, tym niemniej w latach 80-tych był to bezsprzecznie najlepszy polski szybowiec klasy standard. Brawa miały na swoim koncie także sukcesy: Urszula Bocheńska-Wojda zdobyła na tym szybowcu tytuł szybowcowej mistrzyni Europy kobiet (Szumen-Bułgaria, rok 1987) a pechowa ostatnia konkurencja pozbawiła na tych samych zawodach srebrnego medalu Jolantę Kopicką (7 miejsce w klasyfikacji końcowej). Dość niespodziewanie, mimo upływu lat, Brawa udowodniły jednak swoją wartość: w czerwcu 2004 r. startujący na nich w Szybowcowych Mistrzostwach Świata klasy Club w norweskim Elverum Sebastian Kawa i Arkadiusz Downar przywieźli z nich tytuły mistrzowski i II-wicemistrza oraz medale złoty i brązowy. Fotografie poniżej przedstawiają egzemplarz na którym startował A.Downar i jego wygląd i wyposażenie w czerwcu 2004 r.

Jednomiejscowy, wysokowyczynowy szybowiec zawodniczy klasy standard w układzie grzbietopłata z usterzeniem T, wykonany z laminatu szklano-epoksydowego.

Kadłub: całkowicie laminatowy usztywniony w tylnej części półwręgami z prowadzeniem popychaczy układu sterowego i piankowymi żeberkami, zaadaptowany z szybowca Jantar Std 3. W partii statecznika kierunku konstrukcji przekładkowej laminat-pianka-laminat. Ster kierunku konstrukcji przekładkowej zawieszony w dwóch punktach, wyważony masowo. Napęd linkowy z prowadzeniem w rurkach poliamidowych. W części centralnej wlaminowana jest stalowa kratownica stanowiąca węzeł mocujący nieamortyzowane podwozie główne i łączący skrzydła z kadłubem na czterech trzpieniach ustalających. Kabina wyposażona w kolumnową tablicę przyrządów z laminatową osłoną podnoszoną wraz z obszerną jednoczęściową limuzyną do góry do przodu. Trzy dajniki ciśnienia całkowitego: dwa w górnej części natarcia statecznika kierunku, jeden w nosie kadłuba, dajniki ciśnienia statycznego w połowie belki ogonowej na jej obwodzie w postaci otworków rozmieszczonych co 120°. Miska siedzeniowa wyjmowana dla ułatwienia obsługi elementów układów sterowych. Pedały przestawiane w locie. Zaczep holowniczy SZD III A-56c, samopowrotny do lotów holowanych zabudowany na przedniej goleni podwozia , otwierany cięgnem linkowym z uchwytem na podstawie tablicy przyrządów. Możliwość zabudowy aparatury tlenowej, wielu typów radiostacji szybowcowej. Antena zabudowana na stałe w natarciu statecznika pionowego. Nieamortyzowane podwozie główne chowane w locie, z kołem 350 x 135, tylne z kółkiem 200 X 50.

Skrzydło: dwudzielne, skorupowe, jednodźwigarowe o obrysie trapezowym. Profil NN-8 modyfikowany. Konstrukcja przekładkowa (skorupa dolna i górna) z integralnymi zbiornikami balastowymi w przykadłubowej części przedniego kesonu o pojemności 2x65 litrów . Dźwigar skrzynkowy, z pasami z rowingu szklanego i laminatowymi ściankami zamykającymi. W obrębie wykroju lotki szczątkowy dźwigarek z wlaminowanymi okuciami zawieszenia lotki.

Lotka konstrukcji przekładkowej , 20% głębokości, bez wyważenia masowego, zawieszona w pięciu punktach napędzana w jednym. Napęd popychaczowy. Hamulce aerodynamiczne duralowe jednopłytowe tylko na górnej powierzchni skrzydła , napęd popychaczowy.

Usterzenie: w układzie T, konstrukcji przekładkowej. Ster wysokści dwuczęściowy, bez wyważenia masowego, z trymerem sprężynowym (sprężyna oddziaływuje na drążek sterowy) i stałymi laminatowymi klapkami wyważającymi. Napęd steru popychaczowy z prowadzeniem w kadłubie w przelotkach oczkowych łożyskowanych trzema łożyskami kulkowymi

Wyposażenie:standardowo szybowiec jest wyposażony w przyrządy : prędkościomierz LUN-1107-8 z elektroakustyczną sygnalizacją przeciągnięcia, wysokościomierz W-12s lub W-10s, wariometr PR-03 lub WRs-5D, zakrętomierz EZS-3, busola KI-13 lub BS-1 na osłonie tablicy.