SG-21 Lwów - PiotrP

SG-21 konstrukcji inż. Szczepana Grzeszczyka był także oznaczany jako SG-1, ale oznaczenie to nie przyjęło się. Po zmianach kabiny pilota w 1933r. szybowiec ten otrzymał oznaczenie SG-21 bis. SG-21 był typowym szybowcem wyczynowym tamtych czasów. Na nim wziął udział (lipiec 1932) B. Baranowski w Międzynarodowych Zawodach na Wassekuppe (Niemcy) osiągając drugie miejsce w locie na wysokość i trzecie w locie na odległość, dokonując jednocześnie pierwszego polskiego lotu w termice osiągając dystans 17,3 km. W latach 1933-1934 pobito na SG-21 dwa rekordy polski: wysokość lotu 2236m (przewyższenie 2100m) oraz przelot na odległość 210 km. Po wypadku w Bezmiechowej w 1934r szybowiec wycofano z eksploatacji. Kadłub o konstrukcji wręgowej półskorupowej. Skrzydła dwudzielne kryte przed dźwigarem sklejką a z tyłu płótnem.

Poniższy tekst zaczerpnąłem ze strony tragicznie zmarłego przyjaciela, Piotra Puchalskiego - zginął on śmiercią lotnika. Piotr - mój imiennik był prawdziwą kopalnią wiedzy z której i ja często czerpałem. Piotr zdążył opracować na swojej stronie internetowej  kilka polskich szybowców. By te opracowania nie znikły jak zniknie jego strona, postanowiłem je skopiować na swoje strony. Jestem pewien, że to by było i w Jego intencji oraz by jego praca nie poszła na marne...

SG-21 był pierwszym polskim szybowcem wyczynowym. Jego konstruktorem (tak jak i wszystkich szybowców z oznaczeniem SG) był Szczepan Grzeszczyk, często zwany ojcem polskiego szybownictwa. Prężnie rozwijające się na przełomie lat 20-tych i 30-tych polskie szybownictwo bardzo potrzebowało jednomiejscowej wyczynówki. Wychodząc właśnie tym potrzebom naprzeciw Szczepan Grzeszczyk rozpoczął na zamówienie Ministerstwa Komunikacji w lipcu 1931 r. projektowanie swej pierwszej konstrukcji, która otrzymała oznaczenie SG-21 Lwów. Początkowe oznaczenie SG-1 nie przyjeło się, i z czasem zostało zapomniane. Liczba 21 wiązała się z obliczeniową doskonałością szybowca, a nazwa "Lwów" była wyrazem sympatii konstruktora do miasta i lwowskiego środowiska lotniczego z którym spędził pionierski okres w lotnictwie. Prototyp szybowca powstał na Okęciu w warsztatach Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej w rekordowym czasie trzech miesięcy. Gotowy prototyp S. Grzeszczyk oblatał 16.X 1931 r. na lotnisku Okęcie za samolotem PZL-5 pilotowanym przez inż. J. Drzewieckiego. Był to zarazem pierwszy w Polsce lot holowany za samolotem. Już w dniach 17-18.X 1931 r. konstruktor wykonał na SG-21 przelot holowany za PZL-5 na trasie Warszawa - Lwów - Bezmiechowa. W trzy dni po oblocie, 19.X 1931 r. S. Grzeszczyk ustalił na SG-21 pierwszy rekord Polski, utrzymując się w powietrzu przez 7 h 52 mm 42 s.

W końcu 1931 r. Szybowiec zaprezentowany został w Krakowie i Katowicach i na holu za RWD-4 powrócił do Warszawy.Na wiosnę szybowiecpowrócił do Bezmiechowej, gdzie w dniu 19.VI 1932 r. S. Grzeszczyk poważnie uszkodził szybowiec przy starcie. Wyremontowany, do lipca 1932 r. szybowiec wylatał 60 h, w tym 2500 km w lotach holowanych, a prócz żaglowych lotów zboczowych wykonano na nim pierwsze loty na czole burzy i próby przelotów. Piewsza zagraniczna prezentacja szybowca miała miejsce dniach 17-31.VII.1932 r. kiedy B.Baranowski wziął na nim udział w grupie treningowej (juniorów) w Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Rhon-Wasserkuppe w Niemczech. uzyskał pięć nagród, zajmując drugie miejsce w lotach wysokościowych i trzecie w lotach na długotrwałość. Ponadto wykonał pierwszy przelot termiczny na polskim szybowcu długosci 17,3 km. Szybowiec SG-21 początkowo kabinę miał przysłanianą dwuczęściowymi drzwiczkami na zawiasach przez otwór w których wystawała głowa pilota. Zimą 1932 na 1933 r. drzwiczki usunięto podwyższając jednocześnie burty kabiny, których obrzeże wykończono miękkim wojłokiem. Później kabinę wyposażono w wiatrochron, a oznaczenie zmieniano na SG-21 bis. Otrzymał on numer rejestracyjny 019. W dniach 15-26.II.1933 r.na szybowcach SG-21 oraz ITS - II przeszkolono grupę pilotów na pierwszym w Polsce kursie holu zorganizowanym w Warszawie na lotnisku mokotowskim. Na intensywnie użytkowanym szybowcu uzyskano szereg znakomitych wyników: w czerwcu 1933 r. K. Kula wykonał lot trwający 6 h 15 min, M. Offierski l. IX 1934 r. pobił na SG-21 bis dwa rekordy Polski: wysokości - 2236 m (przewyższenia 2100 m) i odległości - przelatując 210 km z Bezmiechowej do Łucka. Jesienią 1934 r. "Lwów" został rozbiły w Bezmiechowej i skasowany. Jako pierwszy polski szybowiec wyczynowy dał początek rodzinie szybowców wyczynowych SG. Powyżej prezentowane zdjęcia SG-21 "Lwów" nigdzie dotąd nie były publikowane,niedawno trafiły w moje ręce i stanowią jak sądzę bardzo cenną dokumentację jako że szybowiec użytkowano tylko przez trzy lata i bardzo niewiele jego zdjęć zachowało się do naszych czasów.

Jednomiejscowy szybowiec wyczynowy o konstrukcji drewnianej w układzie wolnonosnego górnopłata.

Kadłub: półskorupowy, o przekroju owalnym zwężonym u dołu, złożony z 18 wręg i 3 podłużnic, kryty sklejką. Sterownica zawieszona na łożyskach kulkowych. Kabina z fotelem przystosowanym do spadochronu plecowego, Płoza przednia jesionowa amortyzowana dwoma krążkami gumowymi. Płoza tylna metalowa. W przedniej części kadłuba zaczep do holu i hak do startu z lin gumowych. Tablica wyposażona w zestaw podstawowych przyrządów pilotażowych.

Skrzydło: dwudzielne, o obrysie prostokątno-trapezowym, na bazie profilu IAW-100 w części prostokątnej grubosci 18,5% przechodzący w części trapezowej do grubosci 12%. Dźwigar główny skrzynkowy, z sosnowymi pasami i sklejkowymi ściankami. Główne żebra rozstawione co 36 cm , żebra noskowe co 18 cm. Jednoobwodowy keson kryty sklejką, w części zadźwigarowej pokrycie płócienne. Lotki wychylane różnicowo,kryte płótnem. Napęd lotek linkowy.

Usterzenie: wysokości dwudzielne, płytowe, konstrukcji drewnianej, jednodźwigarowe. Keson kryty sklejką, część zadźwigarowa o pokryciu płóciennym. Połówki steru nasuwane na rurę skretną napędu i blokowane dwoma śrubami. Usterzenie kierunku z niewielkom statecznikiem integralnym z kałubem krytym sklejką i sterem ze sklejkowym pokryciem kesonu odciążenia rogowego i krytą płótnem częścia zadźwigarową. Napedy sterów linkowe.

Malowanie: szybowiec w naturalnym kolorze drewna zabezpieczonym lakierem bezbarwnym. Pokrycia płócienne cellonowane. Znaki SP-019 w połowie belki kadłubowej. Początkowo na przedniej części kadłuba pod kabiną namalowano stylizowany napis "Lwów", na sterze kierunku oznaczenie SG-28.Pózniej napis przeniesiono na ster kierunku. Także na sterze kierunku opisano wszystkie ustanowione rekordy. Przed startem w Rhon-Wasserkuppe na sterze naniesiono nr. konkursowy 60.