SZD-38 Jantar 1 - PiotrP

Piotr - mój imiennik był prawdziwą kopalnią wiedzy z której i ja często czerpałem. Piotr zdążył opracować na swojej stronie internetowej  kilka polskich szybowców. By te opracowania nie znikły jak zniknie jego strona, postanowiłem je skopiować na swoje strony. Jestem pewien, że to by było i w Jego intencji oraz by jego praca nie poszła na marne...

Seryjną wersją SZD-37x wprowadzoną do produkcji był SZD-38 "Jantar-1". Doświadczenia zgromadzone podczas intensywnej eksploatacji dwóch egzemplarzy prototypowych SP-2636 o rozpiętości 17,5 m oraz 19 metrowego SP-2637 pozwoliły na wprowadzenie niezbędnych zmian i ulepszeń w wykańczanych nowych szybowcach (SP-2659 i SP-2660) przeznaczonych dla polskiej reprezentacji na Szybowcowe Mistrzostwa Świata w australijskim Waikerie. Seryjne Jantary 1 otrzymały kadłuby wykonane całkowicie z laminatu (w prototypach belkę ogonową stanowiła duralowa stożkowa rura). Od prototypów różniły się także wyposażeniem kabiny pilota: otrzymały nowe przestawiane oparcie plecowe z regulowanym zagłówkiem, oraz zupełnie nową, laminatową tablicę przyrządów ze zdejmowana także laminatową osłoną. Powiekszona została do 98 litrów pojemnośc zbiorników balastowych, a doskonałość zwiekszyła sie do 47. Po Mistrzostwach oba zawodnicze Jantary-1 zostały na pniu sprzedane za 20.000 dolarów australijskich, i do Polski już nie wróciły. W ramach uruchomionej w Bielsku-Białej w latach 1973-1975 r. produkcji seryjnej wyprodukowano 57 Jantarów-1 z tego 24 na eksport.

Jednomiejscowy, wysokowyczynowy szybowiec klasy otwartej w układzie średniopłata z usterzeniem T, wykonany z laminatu szklano-epoksydowego

KADŁUB: całkowicie laminatowy w partii statecznika kierunku konstrukcji przekładkowej laminat-pianka-laminat. Ster kierunku konstrukcji przekładkowej zawieszony w dwóch punktach, wyważony masowo. Napęd linkowy z prowadzeniem w rurkach poliamidowych. W części centralnej wlaminowana jest stalowa kratownica stanowiąca węzeł mocujący podwozie główne i łączący skrzydła z kadłubem na czterech trzpieniach ustalających. Kabina wyposażona w kolumnową tablicę przyrządów z laminatową osłoną. Tablica umożliwia zabudowę czterech przyrządów średnicy 80 mm oraz dwóch o średnicy 60 mm. Dajnik ciśnienia całkowitego w górnej części natarcia statecznika kierunku, pod nim króciec do montażu sondy wariometru elektrycznego (rurka Braunschweih lub Althaus), dajniki ciśnienia statycznego w połowie belki ogonowej na jej obwodzie w postaci otworków rozmieszczonych co 120°. Miska siedzeniowa wyjmowana dla ułatwienia obsługi elementów układów sterowych, regulacja pozycji pilota za pomocą zmiany położenia oparcia (5 pozycji) i nastawnych w locie pedałów . Osłona kabiny dwuczęściowa, ze stałym wiatrochronem i odejmowaną limuzyną. Zaczep samopowrotny do lotów holowanych i startu za wyciągarką , otwierany cięgnem linkowym z uchwytem w podstawie tablicy przyrządów. Możliwość zabudowy aparatury tlenowej. Radiostacja RS-6101 (lub inna dostarczona przez odbiorcę) zabudowana w bagażniku tylnym, z anteną wlaminowaną w statecznik pionowy.

SKRZYDŁO: dwudzielne, skorupowe, jednodźwigarowe o obrysie dwutrapezowym z dwuobwodowym kesonem przenoszącym siły skręcające. Profil Fx-67 K170 przechodzący w części lotkowej w Fx-67 K150. Konstrukcja przekładkowa (pianka PCV grubości 9 mm) z integralnymi zbiornikami balastowymi w przykadłubowej części przedniego kesonu o pojemności 2x49 litrów umożliwiające zmianę obciążenia jednostkowego powierzchni nośnej o 10,7 kg/m2. Dźwigar skrzynkowy, z pasami z rowingu szklanego. W obrębie wykroju lotki szczątkowy dźwigarek z wlaminowanymi okuciami zawieszenia lotki.

Lotka konstrukcji przekładkowej , 20% głębokości, niedzielona, bez wyważenia masowego, zawieszona w siedmiu punktach napędzana w dwóch wychylana także jako klapa. Hamulce aerodynamiczne duralowe jednopłytowe na górnej i dolnej powierzchni skrzydła. Napęd lotek i hamulców popychaczowy. W napędzie lotki zastosowano nowatorski przegub całkowicie schowany w obrysie skrzydła (rozwiązanie chronione patentem).

USTERZENIE WYSOKOŚCI: w układzie T, o obrysie trapezowym konstrukcji przekładkowej. Ster wysokści 30% dwuczęściowy, bez wyważenia masowego, z trymerem sprężynowym (sprężyna oddziaływuje na drążek sterowy). Napęd steru popychaczowy z prowadzeniem w kadłubie w łożyskowanych przelotkach.

PODWOZIE: główne mieamortyzowane, chowane w locie, z kołem rozmiaru 350x135, wyposażone w hamulec tarczowy którego napęd sprzężony jest z dźwignią hamulców aerodynamicznych. Tylne stałe osłonięte laminatową owiewką z kółkiem 200x50.

MALOWANIE: cały szybowiec biały, z czerwonymi końcówkami skrzydeł a nieliczne egzemplarze (np.SP-2784) utakże z czerwonymi końcówkami usterzenia wysokości. Znaki rejestracyjne szare, tylko na dolnej powierzchni lewego skrzydła. Pod kabiną pilota szary stylizoway napis ?jantar - 1?. Na pokrywie luku podwozia od strony wentyla w kole szary napis ?1,5 atn? Prezykładowe znaki konkursowe naniesione ciemnoszara farba obystronnie na ogonie i na dolnej powierzchni prawego skrzydła: SP-2784 DS (Aer. LOT),SP-2792 GI (Aer.Wrocławski)

WYPOSAŻENIE: Standardowo szybowiec jest wyposażony przyrządy produkcji PZL: prędkościomierz PR-250s lub PR-400s, wysokościomierz W-12s lub W-10s, wariometr WRs-5 z kompensatorem WEC, wariometr WRs-30c, zakrętomierz EZS-3, busolę BS-1. Możliwość dodatkowej zabudowy sztucznego horyzontu i instalacji tlenowej.