SZD-18 Czajka - PiotrP

Polskie szybowce i konstrukcje amatorskie
Przejdź do treści

SZD-18 Czajka

Szybowce od 1945 > 1956 - 1958

Oblatany: 30.11.1956
Rozpiętość skrzydeł: 10,80 m
Długość: 6,3 m
Wysokość: 1,78 m
Powierzchnia skrzydeł: 15,7 m²
Wydłużenie skrzydeł: 7,4
Profil skrzydła: R-III
Ciężar własny: 141 kg
Ciężar całkowity: 226 kg
Obciążenie powierzchni: 14,4 kG/m²
Doskonałość: 9,3 przy 57 km/h
Prędkość opadania: 1,6 m/s przy 52 km/h
Prędkość min.: 40 km/h
Prędkość dopuszczalna: 133 km/h
Współczynniki obciążeń dop.: +5 / - ? g

Foto: Piotr Piechowski
SZD-18 Czajka

Szybowiec treningowy. Znajdujący się na tych zdjęciach egzemplarz, to SP-1640 prototyp i zarazem jedyny wyprodukowany szybowiec. Zdjęcia te zrobiłem w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Ogłoszony w 1955r konkurs na projekt koncepcyjny jednomiejscowego szybowca szkolnego zaowocował wyróżnionym projektem Tadeusza Grudzieńskiego, skierowanym do dalszego opracowania w SZD. Kierownikem projektu został inż. Władysław Okarmus. Największy nacisk był położony na prostotę konstrukcji, zamienność jak największej  liczby części (lotki i ster wysokości lewy i prawy był taki sam) oraz dobre resorowanie, zabezpieczające przed uszkodzeniami przy twardych lądowaniach. Szybowiec nie wszedł jednak do produkcji seryjnej.
Rys.: Roman Kiełpikowski
A oto jeszcze tekst nadesłany mi przez kol. Tadeusza Jankowskiego - dziękuję!

Artykuł, który ukazał się w piśmie "Modelarz" nr 4/60  (kwiecień 1960r.)

A. GLASS
J. KAPKOWSKI
SZD-18 "Czajka"

W roku 1955 Zarząd Główny Ligi Przyjaciół Żołnierza, która wówczas zajmowała się lotnictwem sportowym, ogłosił konkurs na projekt szybowca szkolnego. Wybrany w ten sposób szybowiec miał zastąpić produkowanego od 1948 r. „ABC-aka. Konkurs rozstrzygnięto . na wiosnę 1956 r. Za najlepszą pracę uznano projekt technika Tadeusza Grudzieńskiego, oznaczony godłem X-1.1 „Czajka". Dalsze miejsca zdobyły projekty szybowców inż. Kaniewskiej - „Wróbel" i inż. R. Lewandowskiego' - „Młodzik". Równocześnie wyróżnione zostały „Kawka" inż. T. Chylińskiego i „Kangur" inż. A. Lewandowskiego. Projekt „Czajki" przekazano do realizacji Szybowcowemu Zakładowi Doświadczalnemu w Bielsku. Po przekonstruowaniu pod kierunkiem inż. Władysława- Okarmusa, szybowiec ten otrzymał oznaczenie SZiD-18 „Czajka". Jego prototyp został oblatany na początku 1957 r. i wykazał przy tym dobre własności lotne. Wprawdzie zdecydowanie przewyższa on swymi osiągami i własnościami „ABC"-aka, jednak nie wszedł do produkcji i to z dość prostej przyczyny. Mianowicie od 1957 r. nasze szybownictwo przestawiło się na szkolenie metodą dwumiejscową. Produkcja szkolnych szybowców jednomiejscowych została więc zupełnie zaniechana.

KONSTRUKCJA
Górnopłat zastrzałowy konstrukcji drewnianej. Kadłub z belek skrzynkowych. Układ typowy dla jednomiejscowych szybowców szkolnych.

Płat dwudzielny, o obrysie prostokątnym, jednodźwigarowy z dźwigarem pomocniczym skośnym oraz kesonem 'krytym sklejką. Tylna część płata kryta płótnem i cellonowana. Zastrzały z rur duralowych, o przekroju kroplowym. Skrzydło usztywnione linkami. Płat nie zwichrzony. Na końcach skrzydeł umieszczone płozy z rurek stalowych, chroniące je oraz lotkę, przy lądowaniu. Lotki kryte płótnem, napęd lotek różnicowy, tzn. wychylenia w górę są większe niż w dół.

Kadłub wykonany z dwóch belek skrzynkowych i słupka połączonych ze sobą śrubami. Na dolnej skrzynce zamocowane są: siodełko pilota, pasy pilota, sterownica (pedały, drążek sterowy i napędy sterów), hak do startu z liny gumowej, zaczep przedni i dolny do startu z wyciągarki, uchwyty na ciężarki wyważające, płoza z amortyzatorem sprężynowo-tarciowym i podwozie z rur stalowych z kółkiem 300x126 mm. Zawieszona wahliwie rama podwoziia amortyzowana jest sznurem gumowym, o średnicy 20 mm. Maksymalny skok podwozia, wynoszący 100 mm ograniczony jest zderzakami z gumy. Od tyłu -kółko ma obejmę, zabezpieczającą przed zaczepieniem się linki od wyciągarki. Kółko służy zarówno do amortyzacji i przy lądowaniu, jak i da transportu szybowca. Na słupku pionowym przymocowana jest poduszka pod głowę pilota. Na przednią część kadłuba można założyć kabinkę ze sklejki, natomiast środkową jego część osłonić owiewką sklejkową, składającą się z dwóch symetrycznych połówek. Kabinkę zakłada się w końcowej fazie szkolenia pilota. Do skrzynkowej belki ogonowej przymocowane są okucia skrzydłowe i statecznika poziomego. Rolę statecznika pionowego gra tylna część belki, która pokryta jest sklejką, z wyjątkiem jednego trójkątnego pola przed usterzeniem. Belkę ogonową usztywniają linki, biegnące od skrzydeł. Na końcu belki znajduje się płoza ogonowa.

Usterzenie. Statecznik poziomy posiada symetryczny profil płaski z zaokrąglonym noskiem. Przy nosku — mały kesonik. Statecznik oraz stery wysokości i kierunku mają konstrukcję krzyżulcową, tzn. ze skośnie ustawionymi żebrami. Pokrycie płótnem.

Dane techniczne (w nawiasach - z kabinką).

Rozpiętość 10,80 m
Długość 6,30 m
Wysokość 1,78 m
Pow. nośna płata 15,70 m²
Wydłużenie płata 7,40 ni
Wznios skrzydła 1°
Ciężar własny 126 (136) kG
Ciężar całkowity 201 (211) kG
Obciążenie pow. nośnej 12,8 (13,4) KG/m²
Doskonałość 12 (13,1)
Prędkość na max. doskonałości 56 (57,6) km/h
Minimalna prędkość opadania 1,18 (1,13) m/sek.
Prędkość przy min. opad. 49,5 (51) km/h
Prędkość lądowania 41 (42) km/h
Maks. prędkość nurkowania 133 km/h
Współczynnik przeciążenia dopuszczalnego 5g


© Piotr Piechowski
since 2002

Wróć do spisu treści